Türkiye’de üretilen kömür miktarı hakkında yapılan araştırmalar genellikle Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ)’nin Kömür (Linyit) Sektörü Raporu tarafından kamuoyuna açıklanmaktadır. Bu kapsamda ülkemizde özel sektör tarafından üretilen taşkömürü toplam üretimin yaklaşık yüzde 36,6’sını kapsamaktadır. Türkiye Kömür İşletmeleri tarafından açıklanan raporlara göre ülkemizde satılabilir taşkömürü üretimi son yıllarda 1,3 milyon ton civarından 1,1 milyon tona kadar düşmüştür. Türkiye’de kömür üretimi ile ilgili son veriler bu sürecin detaylarını açıklamaktadır.
Türkiye’de Kömür Üretimi
Türkiye’de kömür madeni üretimi, teslimatı ve dış ticareti denince akla ilk gelen verilerin başında Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ürettiği Katı Yakıt İstatistikleri bulunmaktadır TÜİK verilerini daha iyi incelemek amacıyla TÜİK’in kömür türlerini nasıl kategorize ettiğine göz atmak yeterlidir. Bu bakımdan ülkemizde çıkarılan kömür türlerinden bazıları şunlardır:
- Taş kömürü
- Linyit
- Asfaltit
- Kok
- Briket
Bunlar arasında taş kömürü kalorifik değeri 5732 kcal/kg’ın üzerinde olup sabit karbon içeriği yüksek, uçucu madde miktarı ve nem içeriği düşük kömür cinsidir. Buna karşın linyit ise kalorifik değeri 4777 kcal/ kg’ın altında, topaklaşma özelliği göstermeyen ve sabit karbon içeriği düşük kömür türüdür. Ayrıca linyit uçucu madde miktarı ve nem içeriği yüksek olması sebebiyle tüketim bakımından en çok kullanılan kömür çeşitlerinin başında yer almaktadır.
Türkiye’de Kömür Üretim Miktarı
Türkiye’de özel sektör kömür üretim miktarı yıldan yıla değişiklik göstermekle birlikte Türkiye Kömür İşletmeleri verilerine göre son yıllarda azalma eğilimi göstermektedir. Son raporlara dikkat edildiğinde ülkemizde satılabilir linyit üretiminin 22,06 milyon tonu Türkiye Kömür İşletmeleri tarafından üretilmiştir. Kömür üretimine ilişkin raporlarda 2016 yılında 12,9 milyon ton ile son 18 yılın en düşük seviyesini gören kömür üretimi daha sonra tekrar yükseliş eğilimine girmiştir.
Türkiye Kömür İşletmeleri bünyesinde bulunan satılabilir üretim miktarı 16.043.784 ton olup işletme ruhsatı TKİ’ye ait Kontrol Müdürlüklerine bağlı rödovanslı sahalar bu hesaplamaya dahil edilmemiştir. Bu sahaların da dahil edilmesi halinde Türkiye Kömür İşletmeleri ruhsat sahalarından yapılan toplam satılabilir üretim miktarı 22.055.701 ton olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye’de Kömür Tüketimi
Türkiye’de kömür türlerinin tüketimi her geçen yıl artmasıyla dikkatleri üzerine çekmektedir. Türkiye’de özellikle sanayi alanında geniş bir kullanım alanına sahip olan katı fosil yakıtlar, özellikle linyit odaklı tüketilmektedir. Ülkemizde linyit tüketimi en yakın rakibi olan taş kömürünü tüketim bakımından neredeyse 2’ye katlamış durumdadır. Linyitin yüzde 88 oranıyla bu denli fazla kullanılmasının temel sebebi termik santrallerde elektrik üretimi için kullanılmasından geçmektedir. Bununla birlikte ülkemizde elektrik üretiminde kullanılan taş kömürü oranı ise yüzde 52 olmuştur. Dışsal etkilere bakıldığında bile Türkiye’de kömür tüketiminde linyit başta ve ardından taş kömürü gelmektedir. Türkiye’de kömür üretimi konusunda ise son yapılan atılımlara rağmen henüz ülke talebini karşılayacak kadar üretim yapılmadığı görülebilmektedir.
